WASD Nasıl Standart Oyun Tuşları Oldu?

Bugün neredeyse her oyunda kullanılan standart tuş kombinasyonu bildiğiniz gibi WASD. Fakat bundan 20 yıl önce, bütün oyuncuların bu kombinasyonu kullanmadığını biliyor muydunuz?

Günümüzün en popüler dört harfi, bugün olduğu gibi standart bir uygulama değildi. Tahmin ettiğimizin aksine de bir anda herkes tarafından kullanılmaya başlanmadı. Yavaş yavaş yayılarak, bütün oyunların tercihi konuma geldi. Bu kombinasyonu ilk kimin kullandığına dair bir kanıt elimizde yok; ancak PCGamer'ın bu kombinasyonu kimin popülerleştirdiğine dair güzel bir iddiası var: Kainatın en iyi Quake oyuncusu Dennis “Thresh” Fong.

Fong, bütün ününü 1997 yılında düzenlenen Quake Dünya Şampiyonası sonucunda kazanmıştı. Muhteşem oyuncu birinciliği kaptığı gibi, Quake'in geliştiricisi John Carmack'ın Ferrari 328'sini de eve götürmeyi başarmıştı. Thresh, Castle of the Damned haritasında Tom "Entropy" Kimzey'i yenerken ise sağ elinde mouse tutuyor ve sol elini WASD tuşlarının üzerinde gezdiriyordu. Fakat o günlerde çoğu kimse oyunu böyle oynamıyordu.

FPS oyunlarının ilk çıktığı günlerde, kontrol tuşları klavyenin her yerine dağılmıştı ve mouse henüz kullanılan bir alet değildi. Çünkü oyuncular, Quake gibi oyunlarda yukarı ya da aşağıya bakmayı çok tercih etmiyorladı. 1993 yılında ağabeyi Lyne'a karşı Doom oynamaya başlayan Fong da birçok Doom oyuncusu gibi sadece klayeyi kullanıyordu. Ağabeyi ise ondan farklı olarak kamerayı trackball ile kontrol ediyordu ve oynadıkları neredeyse her maçı kazanıyordu. Bir yaz dönemi boyunca ağabeyine yenilen Fong ise sonunda mouse kullanarak oynamayı öğrenmiş ve yenilmez olmayı başarmıştı.

Fong: "Ben bu değişikliği yaptıktan sonra, yeteneklerim katnalarak arttı. Ondan hemen hemen sonra hiç kaybetmedim." 

WASD Tuşları Nasıl Bulundu?

Fong, WASD tuşlarına ulaşmadan önce başka tuş kombinasyonları da denedi. WADX gibi kombinasyonları denedikten sonra WASD'ye ulaşan Fong, muhtemelen bu kombinasyonla oynayan ilk oyuncu değildi. O günlerde başka oyuncular da kontrol için klavyelerinin sol tarafını kullanıyorlardı; ancak WASD kombinasyonunu tercih etmiyorlardı. Başkalarının ESDF gibi tercihleri vardı. Hatta ilginç bir şekilde, ZXC geri gitmek ve bomba atmak gibi şeyler için ayarlanıyor, ileri gitmek için mouse'un sağ tuşu kullanılabiliyordu. Birçok oyuncu ise ok tuşlarını tercih ediyordu. 1994'te ise System Shock'un ASDX ve Descent'in ileri geri için AZ, sağa sola dönme içi QE tuşlarını kullandığı da biliniyordu.

Fong: "WASD'yi ben buldum diyemeyeceğim. Sadece buna tesadüf ettim. Tahmin ediyorum ki; daha başka oyuncular da bu tuşları, çok daha rahat oldukları için kullanıyorlardı. Ancak bu kombinasyonu, özellikle FPS oyunları oynayan, oyuncular arasında popüler ettiğimi söyleyebilirim."

Fong'un da söylediği gibi popülerleşmesinde onun katkısı büyüktü. Büyük galibiyeti kazandıktan sonra, kendisiyle karşılaşan oyuncular ona: "Kullandığın kombinasyon ne?" gibi sorularla gelmeye başlamışlardı. O da açtığı bir internet sitesi üzerinden kendi config'ini paylaştı ve dönemin en çok tıklanan internet sayfalarından bir tanesi olmayı başardı. Doom şampiyonu olması sebebiyle de birçok oyuncu ona özenmeye başladı ve onun taktiklerini kullanmaya başladı.

1997 yılında forumlarda konuşulan konulara bakarsak, hangi tuşlarla oyunun oynanacağı konusunda büyük belirsizlikler görebilirdik. Bir oyuncu QEAD derken, bir diğrei A, Shift, Z, X diyor, arkadan gelen birisi ise ESDF'yi önerebiliyordu. Thresh'in Doom şampiyonu olmasıyla birlikte onun stili bir anda herkes tarafından kullanılmaya başlandı ve mouse kullanarak, çok hızlı dönebilmesi herkesi etkilemeyi başardı.

Fong: "John Carmack ile -nerede olsursa olsun, örneğin; E3- rastgele insanlar gelip, benim hangi tuşlar ve ayarlarla oynadığımı sorabiliyorlardı. Bunun üzerine Carmack, Quake 2'nin tuşlarını benim tuşlarıma göre ayarlardı." Yani WASD, Quake 2'yi yükler yüklemez, kullanmanızı önerilen tuşlar olmuştu. Thesh'de Quake 2 yüklü herhangi bir bilgisayara oturduğunda, kendi oynama stilini default olarak önünde bulabiliyordu.

WASD Kullanan İlk Oyunlar

Carmack, Quake 2'de WASD'yi kullanmış olmasına rağmen, oyun ilk yayınlandığında hala ok tuşları ile kontrol edilmesi öneriliyordu. Ancak daha sonra WASD ile yönetilmesi önerilmeye başlandı. Eğer 1997 yılında Thresh o turnuvayı WASD tuşlarıyla kazanmasa, muhtelemen 1998 yılında çıkan Half-Life'da başka tuşlarla oynuyor olacaktık. Muhtelen, Valve'da oyunu yapmaya başlayanlar, o dönemde Quake ya da Doom oynuyorlar ve Thresh'in adını duyup, onun tarzını kullanıyorlardı. Böylece 1998 yılında çıkan Half-Life'da WASD tuşlarını kullanmaya başladı. Keza bir başka FPS oyunu daha o dönemde WASD tuşlarını kullanarak piyasaya sürülmüştü. Daha sonra büyük bir sükse yapacak olan Unreal, ilk kez 1998 yılında yayınlandığında, WASD kullanıyordu ve bu alışkanlığını bütün oyunlarda kullanmaya başladı. 

Valve'ın mühendislerindne Yahn Bernier'e de ulaşan PCGamer, kendisinden ilk Half-Life'ın config dosyalarına ulaşıp, ulaşamayacaklarını sordu. Kendisinden gelen cevpa ise şöyleydi: " HL1'in piyasaya sürülmesinden kısa bir süre önce bu dosyaya son halini verdiğimizi (muhtemelen Steve Bond ile birlikte) hatırlıyorum; ancak WASD ne zaman ve neden eklendi bilemiyorum. Tahminen bu tuşları Quake 1'den aldık..."

Half-Life'dan bir ay sonra piyasaya sürülen Starsiege Tribes da WASD kullanıyordu. 1999 yılına gelindiğinde ise Quake 3'de kendi tuşlarını muhafaza etmişti. 2000 yılında çıkan Daikatana da yine aynı tuşları kullanmıştı. Fakat Quake, Half-Life ve Starsiege Tribe, WASD'nin bütün oyun dünyasına yayılmasına sebep olarak gösterilebilecek üç temel oyun olarak sayılabilirdi.

Bütün bunlara rağmen WASD'ye ters düşen birçok oyun da bulmak mümkün. Daha önce yukarıda da ismi geçen ve 1999 yılında yayınlanan System Shock, WADX kullanıyor ve S tuşuyla çökmemizi sağlıyordu. Keza 2004'te çıkan World of Warcraft da WASD kullanarak, başka oyunların da bunu kullanabileceğini gösteriyordu. Buna rağmen hala birçok oyuncunun WASD'den farklı tuşlar kullandığını da biliyoruz. Örneğin; Valve'ın başındaki isim olan Game Newell şöyle diyor: "Ben WASD'yi kullanmayı hiç sevmiyorum. Her zaman kullandığım tuş kombinasyonu ESDF idi." Şöyle Google'da arama yaparsanız, bunun üzerine yapılan birçok tartışmayı da görmeniz mümkün.

Half-Life'ın bölüm tasarımlarını yapan Dario Casalli ise işi abartanlardan. Casalli'nin PCGamer'a gönderdiği elektronik postada, kendisinin ASXC kullandığını söylüyor ve ekliyor: "Bana daha doğal geliyor. WASD ise tuhaf hissettiriyor. Buna rağmen birçok kişi benim kombinasyonuma gülüyordur." Eğer Casalli ya da Newell, ilk Half-Life'ın yapıldığı sırada oyunun tuşlarına müdahele etmiş olsalar, bugün bütün oyuncular FPS oyunlarında ESDF ya da ASXC kombinasyonlarını kullanıyor olabilirdi. 

Quake Champions Duyuru Videosu

Quake II 15. Yaşına Girdi